Ο Πρόεδρος του Πανοράματος και ορθοπεδικός χειρουργός, Γιάννης Τερζίδης, γράφει στο greekhandball.com για τις ρήξεις χιαστού

Στις ρήξεις χιαστού σε άνδρες και γυναίκες αναφέρθηκε μέσω κειμένου του, για λογαριασμό του greekhandball.com, ο Πρόεδρος του Πανοράματος και ορθοπεδικός χειρουργός στο επάγγελμα, Γιάννης Τερζίδης, ο οποίος είναι, παράλληλα, επίκουρος καθηγητής αθλητικών κακώσεων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο κ. Τερζίδης εξήγησε γιατί η πρόληψη είναι η αποτελεσματικότερη «θεραπεία» και πρότεινε ένα πρόγραμμα ασκήσεων για την ενδυνάμωση των αθλητών.
Αναλυτικά:

«Η σημαντική συχνότητα εμφάνισης των ρήξεων του πρόσθιου χιαστού μ’ ένα εύρος, που κυμαίνεται περίπου στις 1.6 ρήξεις ανά 1.000 αγωνιστικές ώρες, συνεχίζει να είναι ένα σημαντικό πρόβλημα στις ομάδες τόσο της Ευρώπης, αλλά και της χώρας μας.
Οι γυναίκες αθλήτριές μας δε, ειδικά στο υψηλό επίπεδο (αθλητικά και ηλικιακά), έχουν 3 έως 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν μια ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου. Οι αιτίες εστιάζονται κυρίως στην ανατομική κατασκευή του σώματος και πιθανόν σε ενδοκρινολογικές-ορμονικές αιτίες. Παρ’ όλα αυτά, όλες οι αιτίες είναι υπό διερεύνηση.
Ο μέσος χρόνος αποχής υπερβαίνει τους 8 μήνες και βασιζόμενοι στη μεγαλύτερη και πιο έγκυρη καταγραφή αυτών των κακώσεων, η οποία προέρχεται από το Registry της Νορβηγίας, μόνο το 58%, μετά από μια επιτυχημένη χειρουργική αποκατάσταση, επιστρέφει στο αρχικό αγωνιστικό επίπεδο. Το πιο σημαντικό μήνυμα από αυτήν την στατιστική είναι ότι η μεγαλύτερη επιτυχία είναι πλέον στην πρόληψη και όχι στην χειρουργική αποκατάσταση, που είναι μεν αναγκαία, αλλά για άλλους κυρίως λόγους.
Για την πρόληψη είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τον μηχανισμό της ρήξης. Στο 89-95% των κακώσεων η ρήξη συμβαίνει στους αθλητές με κατοχή της μπάλας και χωρίς να έχουν επαφή με άλλον αθλητή. Αυτό, σ’ ένα μεγάλο ποσοστό, προκύπτει ή με την απότομη αλλαγή της κατεύθυνσης  (cutting movement)  ή στην διάρκεια της προσγείωσης (landing from a jump). Την στιγμή της ρήξης, μάλιστα, το γόνατο είναι σε ελαφρά κάμψη και σε έσω στροφή. Το 84% των ρήξεων συμβαίνει στην φάση της επίθεσης και ένα μόνο 16% στην φάση της άμυνας. Από τους παίκτες, που υπέστησαν ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, το 57% είναι back players, το 28%  είναι  wing players, το  6% είναι line players, και το 7% είναι goalkeepers.
Αναλύοντας, λοιπόν, τους δύο κυριότερους μηχανισμούς κάκωσης,
Α.  απότομη αλλαγή της κατεύθυνσης  (cutting movement)
Β. ελαφρά κάμψη και σε έσω στροφή του γόνατος στην διάρκεια της προσγείωσης (pivot motion after landing)
σε αυτό που καταλήγουν οι περισσότερες μελέτες είναι ότι  η πρόληψη επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό με την μηχανική υποστήριξη του γόνατος και τον έλεγχο του κορμού.
Οι ασκήσεις, που προτείνονται, είναι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης του τετρακέφαλου, των οπίσθιων μηριαίων, ασκήσεις ανάπτυξης ικανότητας ισορροπίας μέσω της ιδιοδεκτικότητας και βελτίωση της τεχνικής άλματος και κυρίως της προσγείωσης.
Ένα προτεινόμενο πρόγραμμα, κυρίως για ηλικιακές ομάδες 15-19 ετών, επιπλέον του κυρίου προγράμματος, βάσει των οδηγιών που έχουν από τους προπονητές τους, με 15 λεπτά εξειδικευμένες ασκήσεις 5 φορές την εβδομάδα για 8-10 εβδομάδες προαγωνιστικά και 1-2 φορές την εβδομάδα στην αγωνιστική περίοδο, σύμφωνα με μια ερευνητική ομάδα από την Γερμανία (Leonard Achenbach, 2017) έδειξε σημαντική μείωση των ρήξεων του πρόσθιου χιαστού σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

Το πρόγραμμα περιλάβανε 4 ενότητες:

1η: Ασκήσεις δύναμης κυρίως για τους οπίσθιους μηριαίους με εφαρμογή έκκεντρων ασκήσεων (Nordic hamstring)

 

2η: Πλειομετρικές ασκήσεις με αναπηδήσεις σ’ ένα πόδι χωρίς μπάλα αρχικά και με μπάλα στη συνέχεια (Multidirectional single-leg jumps)



3η: Ασκήσεις αναπήδησης και προσγείωσης (Ice skater jump, jump run)

 

4η: Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας (μπάλα Bosu, side plank)

 

Αδιαμφισβήτητα, η ρήξη του πρόσθιου χιαστού είναι μια από τις πιο συχνές και σημαντικές κακώσεις στην χειροσφαίριση. Οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς, το ποσοστό επιστροφής στα προ της κάκωσης επίπεδα δεν είναι σε υψηλά επίπεδα και φαίνεται πως η πρόληψη είναι η καλύτερη «θεραπεία».
Απλές ασκήσεις κάτω από την καθοδήγηση των προπονητών, αλλά και με πολύ «ατομική ευθύνη» μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε χώρο (και ένα μικρό δωμάτιο είναι αρκετό) και με πολύ απλά μέσα (μια μπάλα και ένα λάστιχο), που όλοι οι αθλητές διαθέτουν, πλέον. Αυτές οι ασκήσεις είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στην πρόληψη της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου».

Φωτό από: Leonard Achenbach, Volker Krutsch,  Johannes Weber,  Michael Nerlich, Patrick Luig,  Oliver Loose, Peter Angele, Werner Krutsch Neuromuscular exercises prevent severe knee injury in adolescent team handball player. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2017