Σύγχρονες τάσεις στο γυναικείο χάντμπολ - Συγκριτική ανάλυση με Ελλάδα

Του Ηλία Ζαπαρτίδη
Με αφορμή το final 4 κυπέλου γυναικών, τους επερχόμενους αγώνες πρόκρισης των νεανίδων και τους τελικούς του πρωταθλήματος γυναικών, μελετήσαμε και αναλύσαμε κάποια στατιστικά στοιχεία των 3 τελευταίων Ολυμπιάδων (Πεκίνο 2008, Λονδίνο 2012, Ρίο 2016) που αφορούν τις επιλογές ρίψης των ομάδων.

Οι Ολυμπιακοί αγώνες μας προσφέρουν μία μοναδική και αξιόπιστη
δυνατότητα για να αναλύσουμε και να ανιχνεύσουμε τις σύγχρονες τάσεις και την κατεύθυνση του αθλήματος. Από τέτοιου είδους αναλύσεις μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα που αφορούν το άθλημα σε υψηλό επίπεδο. Συγκεκριμένα για κάθε Ολυμπιάδα, μελετήθηκαν μόνο εκείνες οι ομάδες που έπαιξαν για τα μετάλια, δηλαδή οι 4 πρώτες από κάθε διοργάνωση.  Αναλύθηκαν 96 αγώνες, 4673 ρίψεις για τέρμα και 2663 τέρματα. Στο γράφημα  1 απεικονίζεται ο μέσος όρος ρίψεων και τερμάτων ανά αγώνα και ανά Ολυμπιάδα, καθώς και ο μέσος όρος ρίψεων και τερμάτων για τις 3 Ολυμπιάδες.

Παρατηρούμε μία σχετική μείωση των επιθετικών προσπαθειών απο το Πεκίνο μέχρι το Ρίο (από 51,7 ρίψεις στο Πεκίνο, σε 47,9 ρίψεις ανά αγώνα στο Ρίο). Όμως, όπως φαίνεται στο γράφημα 2, τα ποσοστά ευστοχίας όλων των ρίψεων αυξήθηκαν κατά 2,4% στη διάρκεια της Ολυμπιάδας του Ρίο.

Αναφορικά με το είδος των ρίψεων, συνυπολογιζομένων και των 3 Ολυμπιάδων, σε σύνολο 4673 ρίψεων, οι 1628 έγιναν από τα 9μ και πίσω (34,9%), οι 837 από την γραμμή των 6μ -πίβοτ (17,9%), οι 646 από τους πλάγιους (13,8%), οι 650 από αιφνιδιασμό (14,0%), οι 445 ύστερα από διείσδυση (9,6%) και τέλος οι 454 από ρίψη πέναλτυ (9,8%). Στο σχήμα3 παρουσιάζονται τα ποσοστά των διαφόρων ειδών ρίψης ανά Ολυμπιάδα. Στην τελευταία Ολυμπιάδα του Ρίο – σε σχέση με τις προηγούμενες - φαίνεται μια αύξηση των ρίψεων από τα 6μ (πίβοτ) και μείωση των προσπαθειών από τα 9μ. Με εξαίρεση τις προσπάθεις μέσω αιφνιδιασμού, οι οποίες παρουσιάζουν αυξομειώσεις μεταξύ των 3 Ολυμπιάδων, όλες οι άλλες ρίψεις παραμένουν σταθερές. Παρατηρούμε μιά αυξημένη τάση-προσπάθεια των ομάδων να μεταφέρουν την μπάλα στους παίκτες γραμμής. Συγκεκριμένα από το Πεκίνο έως το Ρίο, έγιναν περίπου 9% περισσότερες προσπάθεις σκοραρίσματος από τα 6 μέτρα-πίβοτ και 5% λιγότερες από τα 9 μέτρα (γράφημα 4). Παρόλα αυτά οι επιθέσεις από τα 9μ εξακολουθούν να υπερέχουν όλων των άλλων (γράφημα 3).

Όσον αφορά την ανάλυση των επιτυχημένων προσπαθειών για τέρμα ανά Ολυμπιάδα, στους αγώνες του Ρίο, το μεγαλύτερο ποσοστό των τερμάτων (26%), μπήκε από τη θέση πίβοτ και ένα 9% περίπου από τα 9 μέτρα. Σε αντίθεση, στο Λονδίνο, το 26% των τερμάτων μπήκε από τα 9 μέτρα και ένα ποσοστό 19,7% από τα πιβοτ. Επιπλέον, 10 χρόνια πίσω (Πεκίνο 2008), τα τέρματα από αιφνιδιασμό και 9 μέτρα κυριάρχησαν (Γράφημα 5). 

Αν συνυπολογίσουμε τις 3 Ολυμπιάδες, τα περισσότερα τέρματα πετυχαίνονται από τα 9 μέτρα ακολουθούμενα από τα τέρματα που πετυχαίνονται από θέση πίβοτ και αιφνιδιασμούς (Γράφημα 6).

Στο γράφημα 7 φαίνεται η μέση αποτελεσματικότητα των ρίψεων των τεσσάρων πρώτων ομάδων και για τις 3 Ολυμπιάδες. Όπως ήταν αναμενόμενο, περισσότερο εύστοχες ρίψεις είναι εκείνες που γίνονται κοντά στη γραμμή των 6 μέτρων (πίβοτ, διείσδυση, αιφνιδιαμός). Θα πρέπει όμως να πούμε, ότι τα χρυσά μετάλια σε Ρίο και Πεκίνο είχαν αποτελεσματικότητα από τα 9μ 44,6 και 42,9% αντίστοιχα, πολύ πάνω από τους μέσους όρους των 12 ομάδων (37,4%).

Στον πίνακα 1 φαίνονται αναλυτικά οι μέσοι όροι των ρίψεων και των τερμάτων ανά αγώνα για κάθε Ολυμπιάδα. 

 

Στο γράφημα 8 φαίνεται η σχέση του ποσοστού των ρίψεων από τα 9 και 6μ (πίβοτ), με την αποτελεσματικότητά τους, για τις 2 τελευταίες Ολυμπιάδες. Παρά το ότι στους αγώνες του Ρίο τα ποσοστά ρίψεων από τα 9μ μειώθηκαν περίπου 9%, η αποτελεσματικότητα παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, που σημαίνει λιγότερες ρίψεις αλλά περισσότερο εύστοχες. Από την άλλη μεριά στο Ρίο οι ρίψεις από 6μ αυξήθηκαν κατά 8% περίπου σε σχέση με τις αντίστοιχες του Λονδίνου αλλά η αποτελεσματικότητα παραμένει σε υψηλά επίπεδα.

Δυστυχώς για το Ελληνικό πρωτάθλημα δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα. Θα αρκεστώ να αναφερθώ μόνο στις επιθετικές επιλογές / προσπάθειες που πραγματοποίησαν οι νικήτριες ομάδες τα τελευταία 3 χρόνια σε αγώνες που έληξαν με έως 3 γκολ διαφορά. Στο γράφημα 9, παρουσιάζονται οι διαφορές των μέσων τιμών των Ελληνικών ομάδων σε σύγκριση με τις 3 πρώτες ομάδες των 2 τελευταίων Ολυμπιάδων για το κάθε είδος ρίψης. Οι μεγάλες διαφορές παρατηρούνται στις ρίψεις από τα 6μ (19,8% σε σχέση με το σύνολο των ρίψεων για τους Ολυμπιακούς, 9% για τις Ελληνικές ομάδες), δηλαδή οι ομάδες υψηλού επιπέδου επιχειρούν κατά μέσο όρο περίπου 10,8% περισσότερες ρίψεις από τη θέση πίβοτ. 

Από την άλλη μεριά, οι Ελληνικές ομάδες επιχειρούν κατά μέσο όρο 9,2% περισσότερες προσπάθειες με διείσδυση, που αποτελεί και το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό προσπάθειας σκοραρίσματος μετά τις ρίψης από τα 9μ. Αντίθετα, στους Ολυμπιακούς αγώνες οι επιθετικές προσπάθειες με διείσδυση είναι σαφέστατα σημαντικά λιγότερες από όλες τις άλλες επιθετικές δραστηριότητες, κάτι που ενδεχομένως οφείλεται στην πάρα πολύ καλή λειτουργία των αμυντικών συστημάτων.

Στη συνέχεια των διαφορών στη ριπτική απόδοση μεταξύ του Ελληνικού πρωταθλήματος και των Ολυμπιακών Αγώνων παρουσιάζουμε 3 νές γραφήματα τα οποία αφορούν το είδος των ρίψεων ανά αγώνα, τα τέρματα ανά αγώνα, και τη ριπτική αποτελεσματικότητα σε Ελλάδα και Ολυμπιακούς.
Να σημειωθεί ότι για την Ελλάδα αναλήθηκαν 20 αγώνες των Πρωταθλημάτων 2014-2017 που τελείωσαν με διαφορά μέχρι 3 τερμάτων (οι περισσότεροι αγώνες αφορούν ΠΑΟΚ, ΟΦΝΙ, ΑΡΤΑ και ΟΡΜΗ.  Για τους Ολυμπιακούς αναλύθηκαν όλοι οι αγώνες των ομάδων που έπεξαν για τα μετάλλια.